Η ΔΥΝΑΣΤΕΙΑ ΣΑΝΓΚ

ΙΣΤΟΡΙΑ

Στην Ιστορία της Αρχαίας Κίνας μπορούμε να διακρίνουμε 5 φάσεις: τη Νεολιθική Εποχή, την Εποχή του Ορείχαλκου στην οποία εμφανίζονται οι Δυναστείες Ξία, Σανγκ, Δυτικό Ζου και Ανατολικό Ζου, την Πρώτη Αυτοκρατορία στην οποία εμφανίζονται οι Δυναστείες Κιν, Δυτικό Χαν και Ανατολικό Χαν, την Παρακμή της Πρώτης Αυτοκρατορίας και τη Διαίρεση ανάμεσα σε Βορά και Νότο και τέλος τη Δεύτερη Αυτοκρατορία με τις Δυναστείες Σούι και Τανγκ.


Η Δυναστεία Σανγκ διαδέχτηκε τη Δυναστεία Ξία, η οποία κατά την παράδοση έπεσε λόγω της απώλειας της εύννοιας του Ουρανού, εξαιτίας της ασέβειας που έδειξε ο τελευταίος Αυτοκράτοράς της, Τζίε, που βρισκόταν υπό την επήρεια της ερωμένης του, με συνέπεια φυσικές καταστροφές και ανθρώπινες απώλειες.
Τον Τζίε διαδέχθηκε ο Τανγκ, άνθρωπος ενάρετος, με τον οποίο άρχισε η Δυναστεία Σανγκ που διάρκεσε από το 1751-1122 π.Χ (Μεγάλη Χρονολογία) ή 1523 - 1027 π.Χ (Μικρή Χρονολογία). Διαιρείται σε 2 φάσεις: Φάση Ερλιγκάνγκ ή Ζενγκζού από το 1500-1300 π.Χ και Φάση Ανιάνγκ από το 1300-1050 π.Χ.
Οι Σάνγκ αρχικά εγκαταστάθηκαν ανατολικά της κεντρικής πεδιάδας, όπου και αναπτύχθηκε ο πολιτισμός τους.


 Η ονομασία Σανγκ προέρχεται από το όνομα του λαού που νίκησε τον Ξιά. Αργότερα με το όνομα Σανγκ δηλώνεται η κάστα των μάγων -ιερέων- βασιλιάδων που κυβέρνησαν μια ομοσπονδία φυλών με διαφορετικές παραδόσεις, ήθη και έθιμα, με τρόπο σοφό και δίκαιο.


Ανασκαφές που έγινα το 1928 και έφεραν στο φως τα απομεινάρια της τελευταίας πρωτεύουσας, της Γιν, αποδεικνύουν και την ιστορική ύπαρξη της Δυναστείας. Η πρωτεύουσα Γιν κατοικήθηκε από το 1.300π.Χ. Τα ερείπιά της καλύπτουν έκταση 24 τ. χλμ και βρίσκονται στις δύο όχθες του ποταμού Χουάν. Το 1950 βρέθηκαν υπολείμματα του αρχαιότερου τμήματος της δυναστείας . Βρέθηκε σε 20 μ. βάθος ισχυρό τείχος 7 χλμ κατασκευασμένου με συμπιεσμένο χώμα. Μέσα στο τείχος βρέθηκαν ανάκτορα, οικίες, αποθήκες, εργαστήρια, χυτήρια και νεκροταφεία που αποδεικνύουν τον πλούτο της πόλης, που πιστεύεται ότι είναι η δεύτερη πρωτεύουσα η Άο ή Ξιάο, καθώς επίσης ένα λαμπρό και πολύπλοκο πολιτικό και διοικητικό σύστημα.
Η δυναστεία έπεσε για τις ίδιες αιτίες που έπεσε και η Ξία. Ο τελευταίος αυτοκράτορας, ο Ντι Ξιν ή Ζου Ξιν (1086 - 1045 π.Χ.), διεφθαρμένος και ακόλαστος, χωρίς ηθικούς φραγμούς, παρασυρόμενος από την παλλακίδα του Τα Σι, διέπραξε τέτοια εγκλήματα ώστε ο Ουρανός αποφάσισε να τον εκθρονίσει. Στο τέλος της ηγεμονίας των Σανγκ υπήρχε διάσταση ανάμεσα στον αυτοκράτορα και την αριστοκρατία, την οποία εκμεταλλεύτηκε ο Βου, βασιλιάς του Ζου για να επιβάλλει την κυριαρχία του. Συμμάχησε με τους ευγενείς Σανγκ, τους Σου και τους Κιανγκ, εχθρούς των Σαγκν και το 1050 π.Χ, στη μάχη που δόθηκε στο Μούι ηγήθηκε ενός εντυπωσιακού στρατού που νίκησε τον Ντι Ξιν, ο οποίος και φονεύθηκε. Εφαρμόζοντας την «αρχή της επιείκειας» δεν κατέστρεψε την πρωτεύουσα των Σανγκ, Γιν, αλλά επιτράπηκε στο Βουγκένγκ, γιο του Ντι Ξιν, να τη διοικεί κάτω βέβαια από την αυστηρή επιτήρηση των 3 αδελφών του βασιλιά Βου.

ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΕΞΟΥΣΙΑ - ΔΙΟΙΚΗΣΗ

Η εξουσία είναι θεοκρατική. Η παραμονή ή εκτροπή μιας δυναστείας εξαρτάται από την Εντολή (Τιανμίνγκ) του Ουρανού. 


Η υπέρτατη θεότητα, ο Ουρανός (Τιαν), παραχωρεί τη θεία εντολή σε αυτόν που κατέχει ιδιαίτερη ηθική δύναμη και χάρισμα (Ντε) και αποδεικνύει έμπρακτα ότι είναι άξιος να επαναφέρει το Νόμο και την Τάξη (ανάλογο σύστημα με αυτό της Αιγύπτου όπου καθήκον του Φαραώ είναι η διατήρηση της ΜΑΑΤ, ενσάρκωση της Τάξης, του Νόμου και της Αλήθειας).
Θεωρείται ότι κατά τη διάρκεια της Δυναστείας κυβέρνησαν 30 ηγεμόνες, με κληρονομικό σύστημα διαδοχής, μέσα όμως στα πλαίσια της κύριας οικογένειας της Δυναστείας. Αυτή η κύρια γραμμή απαρτίζεται από μια κάστα μάγων - ιερέων. Ο ηγεμόνας αναδεικνύεται από αυτήν την κάστα και κατέχει πολιτική, στρατιωτική και θρησκευτική ισχύ. Αντλεί τη δύναμή του από την ικανότητά του να επικοινωνεί με τους θεούς και με τα πνεύματα των προγόνων, που παίζουν ιδιαίτερο ρόλο στην προστασία της Δυναστείας. Αυτή η σχέση είναι που νομιμοποιεί την κυριαρχική του θέση στην κοινωνία.

ΤΕΧΝΗ

Η πλειοψηφία των έργων τέχνης είναι ορειχάλκινα αντικείμενα τα οποία χαρακτηρίζονται από πλούσια διακόσμηση που αποτελείται από ζώα, πτηνά και κεφαλές δράκων σε ανάγλυφη μορφή, βαριά διάταξη πλευρών που δίνει έμφαση στις γωνίες ή αναδύεται μέσα από τα τοιχώματα του βάζου, πυκνά γεωμετρικά σχέδια και απεικονίσεις από φανταστικές μάσκες. Τα πρώτα ορειχάλκινα κουδούνια που βρέθηκαν χρονολογούνται στη δυναστεία Σανγκ.


Η σπουδαιότερη μορφή καλλιτεχνικής έκφρασης σε λαμπρότητα και κομψότητα, εμφανίστηκε με την παραγωγή ορειχάλκινων αγγείων για τελετουργικούς σκοπούς.


 Υπάρχει πληθώρα ορειχάλκινων αγγείων για υγρά «γιουε», «για», «χε» και δοχεία για τρόφιμα που λέγονται «ντιγκ» και «λι». Σώζονται χιλιάδες από αυτά στον αρχαιολογικό χώρο του Ερλιγκάνγκ, με πλούσιες διακοσμήσεις ζωομορφικών εικόνων και «φανταστικών» ζώων.

Στη Δυναστεία Σανγκ εγκαινιάζεται και η τεχνική της πρωτο-πορσελάνης, που είναι μια πρασινο-κίτρινη ή γκριζο-φαιά διάφανη επίστρωση των κεραμικών αγγείων, που πρωτοεφαρμόστηκε στη διάρκεια της φάσης Ερλιγκάνγκ. Το βασικό μείγμα το αποτελούσε ένας λεπτός πηλός πλούσιος σε καολίνη, με περιεχόμενο σιδήρου λιγότερο από 3%. Θερμαίνονταν στους 1.200 βαθμούς Κελσίου, σε δύο διαφορετικά στάδια, ένα για να θερμανθεί το δοχείο και ένα για να θερμανθεί η επίστρωση, με έκθεση των αγγείων στη δράση της στάχτης στην κάμινο. Η στάχτη κατακάθιζε, υγροποιούνταν λόγω της υψηλής θερμοκρασίας και συνδυαζόμενη με άλλα συστατικά του πηλού κάλυπτε τα τοιχώματα, όχι όμως με απόλυτη ομοιομορφία.

Οι τύποι των δοχείων άρχισαν με το πέρασμα των χρόνων να ποικίλουν και έφτασαν να περιλαμβάνουν 20 σχήματα με διαφορετικό θεματολόγιο. Υπάρχουν δοχεία για υγρά που περιλαμβάνουν αγγεία «χου», ποτήρια «γκου» και κύπελλα για νερό «παν» και δοχεία για τρόφιμα περιλαμβάνουν αγγεία «γκούι», προορισμένα για προσφορές δημητριακών και δοχεία «γιαν» που χρησιμοποιούνταν για ατμό. Ένας από τους πιο χαρακτηριστικούς τύπους ορειχάλκινων έργων είναι το τετράποδο που στηριζόταν σε τετράγωνη βάση «φανγκντίνγκ» που αναπτύχθηκε από τον κυκλικό τρίποδα «ντινγκ».

Σημαντικά είναι και τα αναθήματα της περιόδου που μερικά από αυτά αποτελούν πραγματικούς θησαυρούς. Χαρακτηριστικό παράδειγμα τα 7.000 θαλάσσια οστρακόδερμα που βρέθηκαν στο εσωτερικό φέρετρο της βασίλισσας Φου Χάο, μαζί με 755 αντικείμενα από νεφρίτη και πολύτιμους λίθους, που αποτελούν τον μεγαλύτερο θησαυρό πολύτιμων λίθων που έχει βρεθεί στην ιστορία. Τα οστρακόδερμα παρείχαν στον ιδιοκτήτη τους μεγάλο κύρος γιατί προορίζονταν για ιεροτελεστίες. Αργότερα χρησιμοποιήθηκαν ως νομίσματα.

Η γλυπτική με επίκεντρο την ανθρώπινη μορφή δεν αναπτύχθηκε. Μέχρι σήμερα έχει βρεθεί μόνο ένα γλυπτό άγαλμα ανθρώπου και ελάχιστες επίχρυσες ορειχάλκινες κεφαλές στο Σανξινγκντούι στο Σιτσουάν, που χρονολογείται στο 1.200 π.Χ.

Οι επιγραφές της περιόδου σώζονται σε οστά και κελύφη χελώνας, καθώς επίσης και σε αγγεία για να δείξουν τον ιδιοκτήτη ή τον αποδέκτη του αγγείου.
Το πολεμικό άρμα πρωτοεμφανίστηκε επίσης σε αυτή την περίοδο.

ΜΕΤΑΛΛΟΥΡΓΙΑ

Οι γνώσεις που έχουμε για την εξέλιξη της μεταλλουργίας ταυτίζονται με την περίοδο των Δυναστειών Ξία, Σανγκ, Δυτικό Ζου και Ανατολικό Ζου (21ος - 3ος αι. π.Χ.). Όλες οι εφευρέσεις γενικά και όχι μόνο η μεταλλουργία, αποδίδονται στους μυθικούς σοφούς κυβερνήτες -γιους του Ουρανού, που αποτέλεσαν απαράμιλλα παραδείγματα αρετής και ηθικής εντιμότητας, και βασίλευσαν μέχρι το 2205 π.Χ.

Ο κινέζικος πολιτισμός παρήγαγε τη μεγαλύτερη ποσότητα και ποικιλία τύπων μεταλλουργίας από κράματα κασσίτερου και χαλκού.

Στη περίοδο Σανγκ έχουμε μεγάλη κλίμακα παραγωγής ορειχάλκινων. Μολονότι μερικές λεπτομέρειες σε αγγεία δείχνουν πως η διαδικασία της σφυρηλάτησης δεν ήταν άγνωστη, τα αγγεία ήταν όλα φτιαγμένα με έκχυση μετάλλου σε πήλινα καλούπια (μόνο σε ένα χυτήριο ανακαλύφθηκαν πάνω από 1.000 καλούπια). Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί ένας τάφος του 1.200 π.Χ. που περιείχε ορειχάλκινα αντικείμενα άνω των 1.600 κιλών. Σ έναν άλλο του 500 π.Χ. βρέθηκαν αντικείμενα 10 τόνων. Ένα σκεύος κατασκευασμένο από νύχια και δόντια ζώων για τελετουργικούς σκοπούς ζυγίζει 875 κιλά. Σε έναν άλλο τάφο που ανακαλύφθηκε το 1989 στο Νταγιανγκζού στο Γιανκξί βρέθηκαν 450 ορειχάλκινα αντικείμενα (50 αγγεία, 4 καμπάνες και διάφορα όπλα και εργαλεία)

ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΕΣ ΑΝΤΙΛΗΨΕΙΣ-ΛΑΤΡΕΙΑ

Η υπέρτατη θεότητα είναι ο Ουρανός (Τιαν), που παραχωρεί όπως αναφέρθηκε την κυβέρνηση στον ηγεμόνα - Γιο του Ουρανού (Τιαν-τσε) ως τη θεία εντολή (Τιαν - μινγκ).
Σημαντικότατο ρόλο στις θρησκευτικές πεποιθήσεις παίζει η λατρεία των προγόνων, η οποία ιεροποιούσε και τις σχέσεις ανάμεσα σε κάθε οικογένεια. 


Η λατρεία των προγόνων της βασιλικής οικογένειας ασκούνταν με ένα πολύπλοκο τελετουργικό, που περιλάμβανε και πυρομαντεία και θεωρούνταν καθοριστική για την ευμάρεια του κράτους.

Οι τελετές ήταν ιδιαίτερα σημαντικές. Κατά τη διάρκειά τους χρησιμοποιούσαν ειδικά ορειχάλκινα βάζα, όπως τα δοχεία «γιούε» που οι απεικονίσεις των ζώων σε αυτά σχετίζονταν με αυτές. Γινόταν χρήση επίσης ειδικών ποτών, που βοηθούσαν στο να βρεθούν σε κατάσταση έκστασης και να πραγματωθεί η επικοινωνία με τον αόρατο κόσμο.

Συχνή ήταν και η τέλεση θυσιών, τα θύματα για τις οποίες προέρχονταν κατά κανόνα από λαούς που ζούσαν στις παρυφές της επικράτειας της Δυναστείας, τους οποίους έπαιρναν ως σκλάβους. Τέτοια θύματα έχουν βρεθεί σε μεγάλο αριθμό σε βασιλικούς τάφους.

Γενικά οι τελετές που σχετίζονταν με ταφικά έθιμα ήταν ιδιαίτερα ανεπτυγμένες. Εντύπωση προκαλούν 900 αντικείμενα κατασκευασμένα από χρυσό, ορείχαλκο, νεφρίτη, λίθους και κεραμικά, ασυνήθιστα θρυμματισμένα και καμένα πριν την ταφή που βρέθηκαν σε θυσιαστήριες τάφρους και χρονολογούνται το 1200 π.Χ. περίπου.

ΜΑΝΤΙΚΗ

Στη Δυναστεία Σανγκ γινόταν ευρεία χρήση πρακτικών μαντικής. Σε περισσότερα από 200.000 γραπτά κείμενα που βρέθηκαν, βρίσκουμε λεπτομέρειες για τις δραστηριότητες των Μάγων - Ιερέων στη διάρκεια των θρησκευτικών τελετών και για τις μαντείες που δίνονταν στους ηγεμόνες. Πρόκειται για επιγραφές σε χρησμούς από οστά «γιαγκουβέν». Πριν από οποιαδήποτε μορφή μαντικής γινόταν επίκληση των προγόνων. Για τη μαντική χρησιμοποιούσαν οστά βοοειδών (κυρίως ωμοπλάτη), οστά προβάτων, κελύφη χελώνας, τα οποία μετά από έκθεση στη φωτιά και επεξεργασία αποκτούσαν ρωγμές που ερμηνεύονταν από τους ιερείς, ανάλογα με τον αριθμό και το είδος τους. Πέρα από την ωμοπλατομαντεία και την κελυφομαντεία γινόταν χρήση και της πυρομαντείας, ειδικά για θέματα που απασχολούσαν τους ηγεμόνες.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

• Η Αρχαία Κίνα, Εκδοτική Αθηνών
• Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Λαρούς Μπριτάνικα
• Εγκυκλοπαίδεια Δρανδάκη
• Εγκυκλοπαίδεια Δομή
• Περιοδικό Αρχαιολογία

Το είδαμε εδώ